بافت قدیم شهرها جلوه ی فرهنگ مادی و معنوی شهرهای اسلامی مورد : بافت قدیم شهر خواف

Authors

فرامرز بریمانی

علی شعاع برآبادی

abstract

شهر نوعی فرهنگ پدیداری است و بافت قدیم جلوه­های مادی و معنوی آن را در خود به نمایش می­گذارد. از این منظر شهرهای اسلامی تماماً دارای بافت قدیمی با اجزای مشابه می­باشند که بیانگر هویت اسلامی، تعامل فرهنگی و پیشینه­های تاریخی یکسان می­باشد. شهر خواف نمونه­ای از این گونه شهرهای اسلامی است که علیرغم موقعیت جغرافیایی (واقع بودن در منتهی­الیه شرق کشور و انزوای جغرافیایی)، زمانی به عنوان کانونی از تمدن تلقی می­شده است. گرچه ویرانی ناشی از جنگ و زلزله و تحولات دهه­های اخیر، تأثیر نسبتاً زیادی بر اجزا و ضمائم بافت قدیم بر جای گذاشت، لیکن هنوز این بافت دارای پنج محله به نام­های میان­ده، پایین­ده، سرده، قلعه­بالا و سالارباشی با اجزای مشخص نظیر ارگ قلیچ­خانی، مسجدجامع، مسجد خطیب، مسجد بلال، مسجد شیخ زین­الدین و آب­انبارهای آقاحسین، مسجد بلال، مسجد خطیب و خواجه­یار که عمدتاً مربوط به دوره تیموریان می­باشد و همچنین دارای مزار حافظ ابرو، پیراحمد خوافی، بی­بی حور و بی­بی نور، خواجه­یار، بناهای تاریخی نظیر منزل قریشی (دوره قاجاریه)، سقابه­های مسجد بلال، مسجد جامع و شیخ زین­الدین و بازار است، که هر یک از آنها به نوعی تجلی تجربیات فرهنگی ناشی از تعاملات کشورهای اسلامی را در خود دارند. از این رو هدف از  این پژوهش شناسایی و معرفی بافت قدیم شهر خواف به عنوان نمونه­ای از ساخت شهر اسلامی می­باشد. بدین منظور از طریق روش­های اسنادی و پیمایشی (تمام شماری) بافت قدیم این شهر بدقت مورد ملاحظه قرار گرفته است.  نتایج آن نشان می­دهد بافت قدیم شهر خواف از لحاظ ساخت به­ویژه کارکردی نمونه­ای از شهرهای اسلامی است که با بازخوانی مجدد آن می­توان حلقه­ی مفقوده­ی تعاملات گذشته را در بین کشورهای اسلامی به نمایش گذاشت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بافت قدیم شهرها جلوه‌ی فرهنگ مادی و معنوی شهرهای اسلامی مورد : بافت قدیم شهر خواف

شهر نوعی فرهنگ پدیداری است و بافت قدیم جلوه­های مادی و معنوی آن را در خود به نمایش می­گذارد. از این منظر شهرهای اسلامی تماماً دارای بافت قدیمی با اجزای مشابه می­باشند که بیانگر هویت اسلامی، تعامل فرهنگی و پیشینه­های تاریخی یکسان می­باشد. شهر خواف نمونه­ای از این گونه شهرهای اسلامی است که علیرغم موقعیت جغرافیایی (واقع بودن در منتهی­الیه شرق کشور و انزوای جغرافیایی)، زمانی به عنوان کانونی از تمدن ...

full text

ارزیابی بافت قدیم شهرها مبتنی بر اصول پدافند غیر عامل

مقدمه و هدف پژوهش: بافت قدیم شهرها یکی از مسائل مهم در برنامه‌ریزی شهری می‌باشد که امروزه بر اثر قدمت بنا، فرسودگی بافت و دسترسی نامناسب، به عرصه‌ای آسیب پذیر در برابر حوادث و سوانح طبیعی و انسان ساخت، در مراکز شهرها تبدیل شده است. هدف پژوهش، تحلیل فضایی بافت قدیم شهرها مبتنی بر اصول پدافند غیر عامل جهت دست‌یابی به الگوی پایدار می‌باشد. روش پژوهش:‌ روش تحقیق، ترکیبی از روش‌های تحلیلی- استقرایی...

full text

ساماندهی بافت قدیم شهرها به نسبت نیازمندی های جدید شهری (نمونه مطالعه: بافت قدیم شهر کاشان)

ساماندهی و برنامه ریزی برای بافت قدیم شهرها، به مفهوم تجدید حیات هسته اصلی و مرکز شهر است که فاقد استانداردهای لازم بوده و با مسایلی از قبیل کمبود مسکن قابل سکونت، راه ها و گذرهای کم عرض، کمبود خدمات و تاسیسات و تجهیزات شهری، تراکم ترافیک و ... مواجه هستند. این بافت ها زمانی به بهترین نحو با مقاصد خود هماهنگ بودند ولی باگذشت زمان و گسترش شهر، هر روز پیش از گذشته با شکل اولیه خود ناهمساز می شوند...

15 صفحه اول

بافت سنتی شهری و نقش آن در توسعه ی گردشگری میراث فرهنگی (مطالعه ی موردی: بافت قدیم شهر ساری)

پژوهش حاضر، مبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی و هدف آن ارزیابی جایگاه بافت سنتی شهر ساری در توسعه­ی گردشگری میراث فرهنگی است. مطالعات اسنادی شامل طرح مبانی نظری و طراحی پرسشنامه و بررسی­های میدانی شامل توزیع پرسشنامه و گردآوری آراء گردشگران می­باشد. به دلیل نامشخص بودن جامعه آماری، حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 410 نفر محاسبه و از این تعداد 360 پرسشنامه جمع­آوری شد. روایی پرسشنامه توسط همکاران ...

full text

تحلیلی بر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی بافت قدیم شهر کاشان

بافت تاریخی و با ارزش کاشان با توان بالقوه­ی تاریخی، فرهنگی و کالبدی نهفته در درون خود بهترین نشانه ی هویت شهری کاشان محسوب شده، به دلیل ویژگی های ساختاری خاص در گذشته موجب وحدت فضایی شهر می گردد. این محدوده زمانی با محدوده ی کل شهر قدیم یکی بود اما بر اثر تحولات و تغییراتی که در طول زمان رخ داد، شهر به تدریج گسترش یافت و آنچه که به عنوان بافت تاریخی هسته­ی مهم مسکونی، تجاری و ... بود به تدریج ...

full text

بازشناسی هویتِ فرهنگ اسلامی در معماری نماهای ورودی (مطالعه موردی: خانه‌های بافت قدیم دزفول)

امروزه استفاده از الگوهای ناصحیح غربی در نماهای شهری، باعث ایجاد بحران هویت در معماری معاصر ایران شده است. برای برون-رفت از این بحران باید الگوهای هویت‌بخش اصیل ایرانی اسلامی شناسایی و برای طراحان ارائه شود. هدف این مقاله شناسایی عناصر هویت‌بخش نماهای ورودی خانه‌های بافت قدیم دزفول می‌باشد و به دنبال آن سوال اصلی این پژوهش این است که: "کدام ارزش‌های فرهنگ اسلامی بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند؟"...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جغرافیا و توسعه

جلد ۷، شماره ۱۵، صفحات ۸۹-۱۱۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023